Liên kết làm nông nghiệp hữu cơ

Chuyện cây bưởi “tổ”

Những người già ở Yên Thắng vẫn bồi hồi nhắc nhớ lại cho đám trẻ về cây bưởi “tổ” đơm hoa, kết trái vụ đầu tiên. Đấy là vào năm 1982, ông cụ thân sinh ra ông Hoàng Mạnh Lân, thôn Yên Thắng mang 3 gốc bưởi đường về làng.

Giống bưởi đường hợp đất đồi Yên Thắng phát triển tán nhanh, cho hoa đều, vị ngọt thẫm mê người. Năm đầu ra quả, gia đình ông Lân chia cho người dân trong làng cùng thưởng thức vị ngọt lạ của trái bưởi, ai cũng tấm tắc khen. Cái lạ là giống bưởi này ra quả năm đầu nhưng đã sai trĩu, vị ngọt đượm chứ không he như nhiều giống bưởi khác. Người làng suýt xoa bảo: “Đây là cây trời ban rồi, thứ quả này sẽ giúp dân mình đổi đời thôi”.

Anh Hoàng Văn Tân là thế hệ thứ ba được kế thừa giống gen quý của cây bưởi đường tổ khi xưa. Anh kể, ba cây bưởi cho tán rộng, vươn khỏe khoắn, một cây cũng cho thu từ 400 đến 500 quả. Từ những năm 2000, mỗi năm ông nội và cha anh đã chiết bán vài nghìn cành giống cho người dân trong tỉnh và khu vực Chí Đám, Đoan Hùng (Phú Thọ) hay Cát Lem (Yên Bái). Từ những cây giống đầu tiên, ở Văn Lập và Yên Thắng giờ đâu đâu cũng là giống bưởi đường quý này. Có nhà nhiều thì vài trăm gốc, nhà ít thì khoảng 20 đến 40 gốc. Anh Tân giờ là trụ cột bám nghiệp trồng cây ăn quả của gia đình. Bao nhiêu kinh nghiệm, kỹ thuật anh được ông cha truyền dạy nên mỗi cây, mỗi bệnh của bưởi anh đều thuộc ráo cả. Vụ này, 50 gốc bưởi cho thu hoạch, anh bán buôn tại vườn cho thương lái thu về 142 triệu đồng. Bán lẻ bưởi loại to có giá 25 nghìn đồng/quả.

Vườn bưởi trĩu quả của gia đình anh Phạm Thành Công (bên phải).

Kế bên vườn nhà anh Tân là hơn 2 ha bưởi của gia đình anh Phạm Thành Công. Vườn bưởi đến mùa thu hoạch quả đều chằn chặn. Anh Công chỉ tay lên phía vườn bưởi chia sẻ, gia đình có cả trăm cây hơn chục năm tuổi, đây là tuổi “vàng” của bưởi, bởi cây đang ở tuổi cho độ ngọt đượm, cùi trắng mỏng, người gọt không khéo sẽ “lút” tới múi luôn đấy. Quả bưởi khi đến độ thu hoạch không cần quá to nhưng tung trên tay chắc nịch, vỏ vẫn ngả xanh, khi bẻ cuống bưởi còn lưu lại một chút ở núm quả mới là bưởi già cho thu đúng vụ, chứ không phải dùng dụng cụ cắt cả cành dài mới là bưởi tươi đâu - anh Công chia sẻ. Vườn bưởi nhà anh Công vẫn còn nhiều gốc chủ yếu từ cây bưởi “tổ” của làng. Anh luôn tự hào và thầm biết ơn khi có cơ duyên với nghiệp. Ngoài bưởi, anh Công còn trồng thêm cam và hơn 2 ha rừng. Mỗi năm từ rừng, từ cây ăn quả, gia đình anh thu về từ 500 đến 600 triệu đồng.

Giờ đây, ba cây bưởi giống chỉ còn lại một, đối với người làng Yên Thắng và gia đình anh Tân đó là “ngọc quý” chẳng thứ gì đánh đổi được. Nguồn gen của cây cũng được giữ bền lâu bởi đã có những thế hệ cây con được chiết ra phát triển mạnh mẽ trên đất quê nhà.

Hướng mở

Hơn chục năm nay, anh Phạm Thành Công, thôn Yên Thắng đã không còn sử dụng thuốc diệt cỏ mà đã chuyển qua cắt cỏ để cây trồng được phát triển tốt. Anh Công phân tích như thể một nhà khoa học thực thụ. Anh bảo, bằng mắt thường ta không thể thấy được lượng rễ cây như lớp dây tơ hồng, tất cả đều tỏa rộng và ngoi lên cả mặt đất để tìm kiếm dưỡng chất. Vô tình người nông dân phun thuốc diệt cỏ thì rễ sẽ bị tổn thương. Bộ rễ của cây nó chả khác gì hệ tiêu hóa của mình vậy, rễ yếu thì không thể cung cấp dưỡng chất nuôi hoa, nuôi quả. Cây yếu dần đi, quả nhỏ và vàng, nguy cơ cây “ra đi” là rất lớn.

 Ngẫm vậy, anh Công và người dân trong thôn đều không sử dụng thuốc diệt cỏ để đảm bảo an toàn cho cây và chính môi trường sống của mình. Tuy nhiên đó là điều chưa đủ để trở thành cây trái hữu cơ mà cần nhiều điều hơn thế mà chính bản thân anh Công cũng như nhiều nông dân ở Thắng Quân cần sự hỗ trợ, liên kết nhau lại để phát triển bền vững. Chính vì điều đó, Chi hội Nông dân nghề nghiệp sản xuất hữu cơ Thắng Quân chính thức được thành lập, anh Công được bầu làm chi hội trưởng.

Hiện nay, toàn vùng trồng cây ăn quả tập trung của xã có khoảng 80 ha, chủ yếu là bưởi đường và cam. Chi hội hiện có hơn 40 thành viên là các hộ dân sinh sống chủ yếu tại hai thôn Văn Lập và Yên Thắng. Chi hội tập hợp những hội viên có chung lợi ích và trách nhiệm trong sản xuất nông nghiệp, tạo điều kiện cho nhau giao lưu trao đổi kinh nghiệm, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất tạo ra các sản phẩm nông nghiệp theo hướng sản xuất hữu cơ cho năng suất và chất lượng.

Anh Phạm Ngọc Hải, thôn Văn Lập là chi hội phó, có 3 ha bưởi đường cùng với đó là trang trại tổng hợp với hoa cúc Đà Lạt, hơn 3 ha rừng keo, chăn nuôi lợn, ong, cá. Anh chia sẻ: “Tới đây không chỉ các hộ trồng bưởi, cam tham gia chi hội mà chúng tôi còn mong muốn thu hút thêm nhiều thành viên ở các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp khác. Từ đó các thành viên được tạo điều kiện tiếp cận với khoa học kỹ thuật, các cách thức canh tác mới, được tập huấn bồi dưỡng kiến thức về sản xuất hữu cơ, hỗ trợ về tiêu thụ, tiến tới xây dựng thương hiệu sản phẩm. Qua việc thành lập chi hội sẽ góp phần phát triển kinh tế gia đình, xây dựng nông thôn mới ở địa phương“.

Đánh giá về trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, ông Vũ Thanh Tùng, Chủ tịch Hội nông dân xã nhấn mạnh, cây ăn quả đang khẳng định vị thế trong sản xuất nông nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, góp phần xây dựng nông thôn mới. Việc thành lập Chi hội Nông dân nghề nghiệp sản xuất hữu cơ Thắng Quân là dấu ấn quan trọng, điều kiện để liên kết những nông dân có chí hướng làm giàu từ sản xuất nông nghiệp hữu cơ, mở ra cơ hội cho các sản phẩm nông sản của địa phương tiếp cận với các thị trường khó tính. Trong thời gian tới, Hội Nông dân xã tuyên truyền người dân hạn chế sử dụng thuốc hóa học chuyển sang dùng chế phẩm sinh học; tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong thâm canh cây ăn quả; hướng dẫn người dân sử dụng cây giống sạch bệnh, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật theo quy định, tạo ra các sản phẩm sạch đáp ứng nhu cầu thị trường.